Ο Κύριός μου και ο Θεός μου

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΘΩΜΑ 

Του Πρωτ. Γεωργίου Σούλου 

 ΠΑΣΧΑ  2011

Αγαπητοί μου!

 Χριστός Ανέστη! Πράγματι, αυτός ο χαρμόσυνος παιάνας της Εκκλησίας του Αναστημένου Χριστού, που είναι το:

 «Χριστός  Ανέστη», που ακούγεται εδώ και είκοσι ολόκληρους αιώνες. Είναι το μήνυμα που σάλπισαν οι άγγελοι που φύλαγαν το κενό μνήμα.

«Χριστός  Ανέστη», μας διαμηνύει το άδειο μνήμα,  που φιλοξένησε το νεκρό σώμα του Κυρίου μας.

«Χριστός  Ανέστη», μας μεταφέρει η Μαρία η Μαγδαληνή, η οποία είναι η πρώτη από τις μυροφόρες γυναίκες, πού συνάντησε και συνομίλησε με τον  Αναστημένο Χριστό.

«Χριστός  Ανέστη», μας  διαλαλούν και οι υπόλοιπες Μυροφόρες, στις οποίες εμφανίζεται την ίδια ημέρα ο  Αναστημένος Χριστός.

«Χριστός  Ανέστη»,  μας αναφωνεί  και ο Σίμων Πέτρος, στον οποίο εμφανίζεται και πάλι ο Χριστός.

«Χριστός  Ανέστη», μας  ανακράζουν ο Λουκάς και ο Κλεόπας, που συμπορεύονται μαζί Του προς  Εμμαούς.

«Χριστός  Ανέστη», διαπίστωσαν οι μαθητές, στους οποίους εμφανίζεται ο Αναστημένος Διδάσκαλός τους, εκτός του απόντος Θωμά, που συνέβη κατά την πρώτη εμφάνιση του Αναστημένου Χριστού, ενώπιον των μαθητών Του, την ίδια ημέρα της ανάστασής Του, στη σοφίτα που ήταν μαζεμένοι, και τους απηύθυνε το χαιρετισμό «ειρήνη υμίν»  και τους έδειξε τα σημεία του πάθους στα χέρια και την πλευρά του. Η επόμενη εμφάνισή του Ιησού γίνεται οχτώ μέρες αργότερα, με παρόντα και τον Θωμά.

Οι πρώτες εμφανίσεις του Αναστάντος Κυρίου πραγματοποιήθηκαν «Ούσης οψίας τη ημέρα εκείνη, τη μια των Σαββάτων».  Δηλαδή την πρώτη μέρα μετά το Σάββατο, όταν βράδιασε, φανερώνεται ο Ιησούς. Αυτή η ημέρα που ακολουθεί το Σάββατο, μετονομάσθηκε, σε Κυριακή.   Η Κυριακή, ως η ημέρα του Κυρίου, λαμβάνει πλέον εκκλησιολογικό χαρακτήρα και αφιερώνεται στη λατρεία του Αναστάντος Κυρίου. Με την εμφάνιση στους μαθητές Του, οι οποίοι ήταν συγκεντρωμένοι σε συγκεκριμένο χώρο, ο Αναστάς Κύριος επιβεβαιώνει την έναρξη της Εκκλησιαστικής σύναξης, για την τέλεση της Θείας Ευχαριστίας. Η κατ’ εξοχήν σύναξη των πιστών γίνεται τις Κυριακές, κατά την οποία τελείται η Θεία Λειτουργία και κατ’ αυτήν ο Χριστός είναι ο ίδιος παρών, με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας, σύμφωνα με τη ρήση Του ότι, «…ιδού εγώ μεθ’ υμών ειμί πάσας τας ημέρας έως της συντελείας του αιώνος» (Ματθ. 28,20).  Έτσι, «η μία των Σαββάτων» θα γίνει στο εξής «η κλητή και αγία ημέρα, εορτών εορτή και πανήγυρις πανηγύρεων», κατά την οποία θα ευλογούμε και θα δοξολογούμε το Χριστό, δια μέσου των αιώνων.

Η επόμενη Κυριακή μετά το Πάσχα ονομάζεται Αντίπασχα ή Κυριακή του Θωμά, ο οποίος αρνήθηκε να δεχθεί την είδηση των άλλων μαθητών, ότι ο Διδάσκαλος Αναστήθηκε. Αιτία της άρνησης του Θωμά  ήταν η απουσία του, κατά την πρώτη εμφάνιση του Αναστημένου Κυρίου. Άρνηση ή δυσπιστία η οποία μας προσέφερε περισσότερη σαφήνεια και βεβαιότητα.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, λέγει ότι «αν ήταν ο Θωμάς παρών στην πρώτη εμφάνιση του Αναστημένου Χριστού, δε θα είχε εκφράσει, όπως και οι παρόντες, καμιά αμφιβολία. Αν δεν είχε αυτή την αμφιβολία, δε θα ζητούσε τόσο έντονα και επιτακτικά να ιδεί και να ψηλαφίσει. Και αν δε ζητούσε, δε θα ψηλαφούσε. Αν όμως δεν ψηλαφούσε,  δε θα ομολογούσε τον Κύριο και Θεό, κι αν δεν ομολογούσε «ο Κύριός και ο Θεός μου», τον αναστημένο  Χριστό, δε θα είχαμε εμείς διδαχθεί να τον δοξολογούμε με αυτό τον τρόπο. Ώστε με την απουσία του, ο Θωμάς, μας καθοδήγησε προς την αλήθεια και μας σταθεροποίησε την πίστη μας».

 Η στάση του αποστόλου Θωμά, προ της Πεντηκοστής, δηλαδή, ως αφώτιστος μαθητής, θυμίζει αρκετούς χριστιανούς κάθε εποχής, μη  εξαιρουμένης και της σημερινής, αν και όλοι μας είμαστε πια φωτισμένοι, έχουμε δεχθεί το φωτισμό του Αγίου Βαπτίσματος.

Πρέπει όμως να αναγνωρίσουμε, ότι η άρνηση του Θωμά υπόκειται στην υπέρβαση της ανθρώπινης διάνοιας. Θέλει να βεβαιωθεί και χρειάζεται αποδείξεις για αυτό, προκειμένου να προσφέρει και να προσφερθεί ολοκληρωτικά στο Χριστό. Γι’ αυτό και ο Χριστός αποδέχεται την επίμονη επίκληση του Θωμά, για να τον ιδεί και εκείνος, και επανεμφανίζεται, μετά από οκτώ ημέρες, σε στιγμή που είναι και ο Θωμάς παρών. Διότι ο Χριστός δεν αρνείται και δεν απαγορεύει την έρευνα της αλήθειας. Όμως επισημαίνει τον κίνδυνο της λογικής των αισθήσεων, που αρνείται την πίστη και απολυτοποιεί τη γνώση και συγχρόνως μακαρίζει όσους δεν βλέπουν, αλλά πιστεύουν.

Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε, ότι ο Θωμάς δεν αρνείται την αλήθεια που είχε βιώσει κοντά τον Διδάσκαλό του. Αυτό που αμφισβητεί είναι η αξιοπιστία και η μαρτυρία των Αποστόλων μέσα στο συναισθηματικό και ψυχολογικό περιβάλλον, που ζουν όλοι τους, τις λίγες μόνο ώρες, μετά τα φρικτά πάθη και το σταυρικό θάνατο του Διδασκάλου τους.

Αυτή η όντως εκπληκτική και συνάμα ξαφνική είδηση αιφνιδιάζει τον Θωμά, όπως θα αιφνιδίαζε τον οποιονδήποτε απόντα της θέας του Θεού. Γι’ αυτό η αντίδραση του Θωμά  είναι παρορμητική. Η δε απάντησή του, προς τους άλλους μαθητές «εάν μη ἴδω ἐν ταῖς χερσίν αὐτοῦ τόν τύπον τῶν ἥλων καί βάλω τόν δάκτυλον μου καί βάλω τήν χεῖρα μου εἰς τήν πλευράν αὐτοῦ, οὐ μή πιστεύσω», υποκρύπτει, εκτός από την  έντονη συναισθηματική φόρτιση των γεγονότων, ίσως και την πικρία του, επειδή αυτός δεν αξιώθηκε, όπως οι άλλοι, να δει τον αναστημένο Κύριό Του.

Ο Ιερός Χρυσόστομος από τη συμπεριφορά του Θωμά προς τους άλλους μαθητές,  εξάγει θετικά σημεία τα οποία κηρύττει στο λαό: «Μείνε, Θωμά, σταθερός στον πόθο σου αυτόν, διατήρησε τον ζήλο σου, διότι η απαίτησή σου να δεις κι εσύ τον Κύριο, βεβαίωσε  τη δική μου αμφιβολία. Ζήτα με επιμονή να ιδείς Εκείνον, που είπε: «Ζητείτε και ευρήσετε». Ζήτα με επιμονή να ιδείς  Αυτόν που είπε: «κρούετε και ανοιγήσεται υμίν». Αγαπώ την αμφιβολία των λογισμών σου, Θωμά, επειδή αναιρεί κάθε αμφιβολία . Αγαπώ την φιλομάθειά σου, Θωμά, επειδή ακυρώνει κάθε φιλονικία. Χαίρομαι να σε ακούω να λες: «εάν μη ίδω εν ταις χερσίν αυτού τον τύπον των ήλων, ου μη πιστεύσω».  Διότι μέσα από τη δική σου προσωρινή απιστία, έμαθα εγώ να πιστεύω, μας διδάσκει ο Ιερός Χρυσόστομος!

Αγαπητοί μου!

Πριν από τον Θωμά,  είχαν προηγηθεί και άλλοι  μαθητές, ως αρνητές του Χριστού, με διαφορετικά, όμως, κίνητρα ο καθένας τους. Και έχουν σημασία τα κίνητρα, που ώθησαν τον καθένα στην άρνηση, καθώς και τα αποτελέσματα, για τους ίδιους και για την Εκκλησία.

Όντως ο Πέτρος, ο Θωμάς και ο Ιούδας, Τον αρνήθηκαν, αλλά μόνο ο Ιούδας έμεινε δέσμιος των ταπεινών του κινήτρων. Οι δύο άλλοι αξιώθηκαν να υπερβούν και να αυθυπερβούν την άρνηση, η οποία τους οδήγησε στην κατάκτηση υψηλότερου επίπεδου θεογνωσίας.

Ο Παύλος, επίσης, Τον πολέμησε πιο σκληρά από κάθε αρνητή. Τελικά, έφτασε στο σημείο να ομολογεί και να διδάσκει ότι, «ζῶ δέ οὐκέτι ἐγώ, ζεῖ δέ ἐν ἐμοί Χριστός». ( Γαλ. 2,20).

Ανάλογη στάση τήρησαν τόσο ο Πέτρος, όσο και ο Θωμάς στην αγωνιώδη αναζήτηση της αλήθειας. Όταν όμως συναντήθηκαν μαζί της, λυτρώθηκαν από την πλάνη και συγχρόνως από τον φόβο, που εκπέμπει η θέα της, καθώς είδαν να περιβάλλεται από την αγάπη, διότι  «έν τῇ  ἀγάπῃ  φόβος οὐκ  ἐστί, ἀλλ΄ ἡ τελεία ἀγάπη ἔξω βάλλει τον φόβον».  ( Ιωάν. Α΄,4-8)». Γι’ αυτή την αλήθεια και οι τρεις  τους (Πέτρος, Θωμάς και Παύλος) υπέστησαν τον μαρτυρικό θάνατο.

Αντίθετα ο Ιούδας κινήθηκε χωρίς αγάπη, χωρίς αλήθεια και χωρίς  ελευθερία. Αυτά δεν ήταν στις επιδιώξεις του, γιατί γνώριζε, ότι συνδέονται με αγώνες και θυσίες, που δεν ήταν διατεθειμένος να κάνει. Επόμενο ήταν να επιλέξει, αντί της αλήθειας το ψέμα, αντί της αγάπης το μίσος και αντί της ελευθερίας τη δουλεία. Το αποτέλεσμα, εκτός από την τραγική του κατάληξη, ήταν να παραμείνει «ο δούλος και δόλιος», όπως εύστοχα τον χαρακτηρίζει η υμνογραφία της Εκκλησία μας.

Η ομολογία του Θωμά «ο Κύριός μου και ο Θεός μου» ξεπερνά την ομολογία ακόμα και του  Ναθαναήλ ο οποίος είχε πει: «Ραββί συ ει ο Υιός του Θεού, συ ει ο βασιλεύς του Ισραήλ» (Ιωάν. α΄ 49). Η ομολογία του Θωμά εκφράζει μια από τις σημαντικότερες αλήθειες του Χριστιανισμού, που είναι η πίστη στη θεότητα του Ιησού και την οποία επιβεβαιώνει και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης, λέγοντας στην αρχή του Ευαγγελίου «και Θεός ην ο λόγος» (Ιωάν. α΄ 1).

Αν θέλουμε να προβάλει μέσα μας η ανάσταση, θα πρέπει να μας διακρίνει η βαθιά και ξεκάθαρη πίστη, που θα μας συνδέσει προσωπικά με το Χριστό. Αν αναζητούμε την πληρότητα, αυτή βρίσκεται στη συνειδητή ομολογία στο πρόσωπο του Ιησού: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Ας αναζητήσουμε αυτή την πληρότητα. Και ας φωνάζουμε και εμείς σήμερα όλοι μαζί το «Χριστός  Ανέστη»!  Γιατί:

«Χριστός  Ανέστη» σημαίνει ότι η καρδιά μας είναι πλημμυρισμένη από τσουνάμια απέραντης χαράς,   γαλήνης, ειρήνης στην καρδιά, και αγάπης.

«Χριστός  Ανέστη», και όλοι  αναβαπτισμένοι, αναμορφωμένοι, αναδιοργανωμένοι και κυρίως αγαπημένοι και όρθιοι, με υψηλό και γενναίο το Εκκλησιαστικό, το κοινωνικό και το Εθνικό μας φρόνημα. Είναι πολλές οι δυσκολίες, τα προβλήματα και αναρίθμητα τα βάσανα του καθενός μας. Όλοι μας, μέσα μας θλιβόμαστε, υποφέρουμε και πονάμε, για τη «νέα σκλαβιά της χώρας μας».  Ως χώρα και λαός τούτη την περίοδο, περνάμε δύσκολες στιγμές και ενδέχεται να έλθουν και δυσκολότερες. Αλλά μη πτοούμαστε. Μη δειλιάζουμε. Μην απιστούμε.

Να μείνουμε ψύχραιμοι και γενναίοι, με σύντροφό μας, τον Αναστάντα  Χριστό, με οδηγό μας το  «ανέσπερο φως του Χριστού», με την ευλογία και τη χάρη του Θεού, να διέλθουμε τη ζωή μας και θα ξεπεράσουμε τις δυσκολίες, κρατώντας πάντοτε το φως της αληθείας, η οποία φανερώνεται και αποκτά νόημα μόνο στο πλαίσιο της αγιοπατερικής σωτηριολογίας, καθώς αναφέρει σε σχετικό κείμενο ο ομότιμος καθηγητής π. Γεώργιος Μεταλληνός, λέγοντας ότι, «Μέσα από την εμπειρία των Αγίων μας συνειδητοποιούμε, ότι δεν ὑπάρχουν τραγικότερες υπάρξεις από τους «μη έχοντες ελπίδα». Ελπίδα ανάστασης  του ανθρώπου καισύνολης της κτίσης. Ο Ελληνικός Λαός έχει μάθει, στις δύσκολες στιγμές του, να διαλύει στο Φως της Ανάστασης, τα σκοτάδια της δουλείας του. Έτσι βιώνει την Ανάσταση ο Ελληνισμός στηνιστορική του πορεία, ανταποκρινόμενος στο ελπιδοφόρο κάλεσμα: «Δεύτε λάβετε Φως!».

Είναι ἡ πρόσκληση στο αναστάσιμο άκτιστο Φως, που το δέχονται όσοι έχουν καθαρίσει την καρδιά τους από τις κακίες και τα πάθη. Διότι, χωρὶς την «κάθαρση» της καρδιάς και του νου, δηλαδή, χωρίς τη μετάνοια, κανένας δεν μπορεί να λάβει και να κοινωνήσει το Αναστάσιμο Φως».

Αγαπητοί μου!

Ας κρατούμε πάντοτε τον  Αναστημένο Χριστό στην καρδιά μας, στον νου μας και στο είναι της ζωή μας, για να μπορούμε  να ομολογούμε τον Κύριο, μαζί με τον Απόστολο Θωμά: «ο Κύριός μου και ο Θεός μου»  και να  ψέλνουμε χαρούμενα τον αναστάσιμο παιάνα:

«Χριστός  Ανέστη εκ νεκρών,

θανάτω θάνατον πατήσας,

καί τοις εν τοις μνήμασι,